Patriota i męczennik Ojczyzny – o. Teodor Filip (1909-1940)

Dzień 14 lutego 1940 roku na zawsze pozostanie w pamięci mieszkańców miasta Skarżysko-Kamienna. W tym dniu zamordowano grupę około 360 osobową działaczy niepodległościowych, harcerzy i mieszkańców tego miasta zaangażowanych w działalność patriotyczną. W tej grupie znaleźli się o. Teodor Filip wraz z sześcioma współbraćmi zakonnymi z miejscowego klasztoru. Pełnił on funkcję gwardiana klasztoru w Skarżysku-Kamiennej, ale przede wszystkim był on prawdziwym patriotą, cechującym się bezkompromisową postawą. Jego praca duszpasterska i zaangażowanie patriotyczne, a przede wszystkim śmierć za Ojczyznę przynosi nam wielką chlubę.

O. Teodor Filip urodził się 8 stycznia 1909 roku w Rogóżnie. Rodzicami jego byli Józef Filip i Agata z domu Gwóźdź. Na chrzcie otrzymał imię Ignacy. Został ochrzczony w kościele parafialnym w Kosinie. Naukę w szkole powszechnej rozpoczął w Rogóżnie, a następnie kontynuował ją w Kosinie i Łańcucie. W 1922 roku umierają jego rodzice osieracając go i jego siostrę Bronisławę. Państwo Wiechowie otaczają opieką osierocone rodzeństwo. Postanawiają też by zdolne rodzeństwo kształciło się dalej.

Następnie Ignacy Filip, aby mógł się dalej kształcić przeprowadza się do Łańcuta, gdzie uczy się w Gimnazjum Państwowym. Jako młody chłopiec w 1924 roku wstępuje do Małego Seminarium oo. Franciszkanów we Lwowie, gdzie kształci się w zakresie szkoły średniej. Do Zakonu OO. Franciszkanów wstępuje 7 września 1926 roku rozpoczynając nowicjat w Kalwarii Pacławskiej koło Przemyśla. Ignacy przy tej uroczystości przyjmuje imię zakonne Teodor. W międzyczasie cały nowicjat został przeniesiony do klasztoru Łagiewnikach. Tam też dnia 8 września 1927 roku złożył pierwsze śluby zakonne. Następnie wraca do Lwowa, aby kontynuować naukę w zakresie szkoły średniej i studia filozoficzne. W czerwcu 1931 roku zdaje maturę w II-gim Państwowym Gimnazjum imienia Karola Szajnochy we Lwowie. W 1931 roku rozpoczyna studia teologiczne w studium franciszkańskim w Krakowie. Dnia 21 sierpnia 1932 roku składa śluby wieczyste w Krakowie.  Następnie zaś dnia 23 czerwca 1935 roku otrzymuje również w Krakowie święcenia kapłańskie. Pod koniec czerwca 1935 roku o. Teodor odprawia w kościele parafialnym w Kosinie swoją mszę świętą prymicyjną. Podobną mszę świętą odprawia również w Łańcucie i Leżajsku. Po uroczystościach prymicyjnych o. Teodor wraca do Krakowa, aby dokończyć studia teologiczne. Po skończonych studiach na początku 1936 roku zostaje przeniesiony do Niepokalanowa. Tam w istniejącym już klasztorze-wydawnictwie oddaje się pracy redakcyjnej i podejmuje obowiązki duszpasterskie w klasztorze. Pracuje w redakcji miesięcznika „Mały Dziennik” i „Rycerz Niepokalanej”.

O. Teodor jest oddany swojej posłudze, która daje mu dużo satysfakcji i zadowolenia. Po niecałym roku pracy w Niepokalanowie dnia 2 listopada 1936 roku zostaje wyznaczony na stanowisko gwardiana powstającego klasztoru oo. Franciszkanów w Skarżysku-Kamiennej. W tym czasie oddaje się posłudze duszpasterskiej w tym mieście nadzorując budowę klasztoru. Urząd gwardiana obejmuje dopiero z chwilą przybycia pozostałych współbraci do tego miasta w 1938 roku. W ramach podziału polskiej prowincji zostaje przydzielony do prowincji św. Antoniego i bł. Jakuba Strzemię, zwanej południową. Podczas kapituły prowincjalnej w sierpniu 1939 roku zostaje wybrany gwardianem klasztoru w Krośnie. Jednak wybuch II wojny światowej powoduje niemożliwość objęcia powierzonego urzędu i zostaje na stanowisku przełożonego w skarżyskim klasztorze W swoim nauczaniu wzywa rodaków do walki w obronie Ojczyzny. Pomimo ostrzeżeń i gróźb nie zaprzestaje działalności patriotycznej. Angażuje się czynnie w działalność konspiracyjną.

O. Teodor Filip zostaje członkiem konspiracyjnej organizacji „Związek Orła Białego” i pełni w niej funkcję skarbnika. Organizacja ta powstała we wrześniu 1939 roku, a następnie została włączona w struktury Związku Walki Czynnej, a potem Armii Krajowej. O. Teodor jako gwardian klasztoru, a zarazem działacz konspiracyjnej organizacji wraz z mieszkańcami Skarżyska-Kamiennej czynnie angażuje się w działania ruchu oporu. Hitlerowcy urządzają różne rewizję, przeszukania i stosują różnorodne represje wobec wspólnoty klasztornej. Od początku okupacji hitlerowcy dokonują rewizji w klasztorze i przesłuchują o. Teodora Filipa. W dniu 29 stycznia 1940 roku około północy Niemcy wchodzą do klasztoru zaaresztowują przełożonego. Dzień później 30 stycznia 1940 roku Gestapo, oddział SS i żandarmeria otaczają klasztor i po wielogodzinnej rewizji dokonują aresztowania wszystkich ojców obecnych w tym czasie w klasztorze. Zatem zostają aresztowani o. Alojzy Śmigiel i o. Anatol Gałucha z klasztoru w Gdyni. Po kilku godzinach przesłuchań obaj ojcowie tego dnia zostali zwolnieni. Jednak już następnego dnia ponownie ich aresztowano. Następnie 6 lutego 1940 roku zostają również aresztowani bracia zakonni przebywający w klasztorze: br. Kazimierz Gałek, br. Łukasz Neugebauer, br. Jan Stawarz i br. Hugolin Grodzki z klasztoru w Niepokalanów. Niemiecki sąd polowy skazuje o. Teodora wraz z aresztowanymi ojcami i braćmi na karę śmierci. Hitlerowcy wywożą skazanych do lasu do miejscowości Bór pod Skarżyskiem. Tam dokonane zostaną masowe egzekucje mieszkańców miasta. W dniu 14 lutego 1940 roku ojciec Teodor Filip wraz z wszystkimi aresztowanymi współbraćmi zostaje rozstrzelany przez hitlerowców. Wszyscy zostają pochowani w zbiorowej mogile pod lasem w obecnej dzielnicy Skarżyska-Bór.

Zasługi o. Teodora Filipa i naszych współbraci dla Ojczyzny i Kościoła zostały upamiętnione skromną mogiłą w miejscu stracenia Skarżysko-Bór, gdzie jest pochowanych wraz z nimi około 360 zabitych przez hitlerowców mieszkańców tego miasta. Miejmy nadzieję, że pamięć o tych patriotach nie zaginie w naszym pokoleniu i będzie dla nas inspiracją do wytrwałej pracy na rzecz Ojczyzny.

Rafał Kwiatkowski OFMConv